Daar is 'n vooruitsig dat Nigeriërs wat graag die besonderhede van die betaling van lewenspensioene aan voormalige goewerneurs regoor die 36 state in die land wil weet, en die name en aantal oud-goewerneurs en ander amptenare wat pensioene insamel, binnekort 'n paar antwoorde kan hê, aangesien sosio-ekonomiese regte en Accountability Project (SERAP) het die jongste ronde in die regstryd gewen om 36 staatsgoewerneurs te verplig om hierdie besonderhede bekend te maak.
Regter Folashade Giwa-Ogunbanjo van die Federale Hooggeregshof, Abuja het verlede week verlof toegestaan wat die weg oopgemaak het vir SERAP om sy saak te bevorder om die 36 staatsgoewerneurs in Nigerië te dwing om besonderhede van die betaling van miljarde naira van belastingbetalers se geld as lewe bekend te maak pensioene aan voormalige goewerneurs en ander oud-amptenare kragtens hul onderskeie staatspensioenwette tussen 1999 en 2019.
Regter Giwa-Ogunbanjo het in die toestaan van verlof verklaar: “Nadat die Aansoek deur SERAP geliasseer is, ondersteun deur 18 paragrawe Beëdigde verklaring, met ondersteunende bewysstukke, verklaring van feite, en verifiërende beëdigde verklarings en skriftelike adres ter ondersteuning, verlof verleen word vir SERAP om volg sy saak.”
Regter Ogunbanjo-Giwa het die bevel toegestaan na aanleiding van die betoog in die hof op 'n uitstaande mosie deur SERAP se advokaat Kolawole Oluwadare. Die geding word tot Maandag, 10 Maart 2020 uitgestel vir die aanhoor van die substantiewe geding.
SERAP het in die saaknommer FHC/ABJ/CS/19/2020 wat verlede maand ingedien is aangevra: "'n bevel vir verlof om aansoek te doen vir geregtelike hersiening en 'n bevel van mandamus om die 36 staatsgoewerneurs te beveel en/of te verplig om name en nommer te publiseer van voormalige goewerneurs en ander amptenare wat pensioene ontvang het en die totale bedrae wat tussen 1999 en 2019 ontvang is en terselfdertyd as lede van die Nasionale Vergadering gedien en/of gedien het.”
Die saak het gevolg op SERAP se Vryheid van Inligting (FoI)-versoeke gedateer 9 Desember 2019 aan die goewerneurs, wat kommer uitspreek dat: “die toestaan van pensioen vir lewenslank aan oud-goewerneurs en ander amptenare verteenwoordig die gebruik van openbare amps om private belange te bevorder, dui op die misbruik van wettige diskresie om onbehoorlike redes, en het 'n meer siniese openbare siening van politiek en politici geskep."
Volgens SERAP is slegs twee goewerneurs—Delta-staatsgoewerneur, Mnr Ifeanyi Okowa en Kwara staatsgoewerneur, mnr Abdulrahman Abdulrazaq- het op sy FBI-versoeke gereageer. Alhoewel mnr Okowa sy Hoof van Diens opdrag gegee het om die besonderhede wat versoek is te stuur, is geen inligting ontvang soos ten tyde van die indiening van die saak nie.
SERAP het ook gesê: “goewerneur Abdulrazaq het 'n afskrif verskaf van die pensioenwet en lys van voormalige goewerneurs en oud-amptenare wat pensioene in Kwara-staat ontvang kragtens die staat se goewerneur en adjunk-goewerneur (Betaling van pensioen) Wet, 2010, met die naam van Cornelius O. Adebayo; Mohammed Shaaba Lafiagi; Sayomi Simon Adediji; Bukola Saraki; en Ogundeji Joel Afolabi as ontvangers van lewenspensioene in die staat. Die goewerneur het egter nie die bedrae genoem wat tot dusver ingevorder is nie, en of die staat die verhaling van die betaalde pensioene sal nastreef.”
Volgens die Kwara staatspensioenwet (soos gewysig), sal goewerneurs en adjunk-goewerneurs “vanaf die jaar 1967 geregtig wees op pensioen lewenslank teen die koers gelykstaande aan die jaarlikse basiese salaris van die posbekleër en ander voordele soos verskaf deur die Inkomstemobilisasie, Toekenning en Fiskale Kommissie. Die pensioen sal die volgende insluit: gemeubileerde 5-slaapkamer dupleks, 300% vir meubels vervangbaar elke 4 jaar; gratis mediese behandeling vir goewerneur en adjunk-goewerneur en hul onmiddellike families; motoronderhoud; bestuurders [pensioenbaar]; huisonderhoud; en twee motors vir die goewerneur bykomend tot 1 loodsmotor wat elke 3 jaar vervang moet word.”
Die Kwara staatspensioenwet bepaal ook dat: “goewerneur en adjunk-goewerneur geregtig sal wees op huishoudelike personeel insluitend kok, rentmeester, tuinier en twee ander huishoudelike personeel wat pensioendraend sal wees. Goewerneur sal geregtig wees op 2 SSS-besonderhede en 1 vroulike beampte, benewens 8 polisiemanne. Adjunk-goewerneur sal geregtig wees op 1 SSS-besonderhede bykomend tot 2 polisiemanne.”
Volgens SERAP: "beide goewerneur Okowa en goewerneur Abdulrazaq het in hul antwoorde geen verbintenis gemaak om die pensioenwette in hul state te herroep en om terugbetaling te soek van die pensioene wat reeds deur voormalige goewerneurs en ander oud-amptenare ingevorder is nie."
SERAP se saak kom op die hakke van die landmerk-uitspraak wat verlede jaar gelewer is deur regter Oluremi Oguntoyinbo van die Federale Hooggeregshof, Lagos wat die Prokureur-generaal van die Federasie en Minister van Justisie, mnr. Abubakar Malami, SAN beveel het om die wettigheid van state se pensioen te betwis wette wat voormalige goewerneurs en ander oud-staatsamptenare toelaat om sulke pensioene in te vorder.
Die uitspraak het gevolg op die ongeldig verklaarde pensioenwet vir voormalige goewerneurs en ander oud-staatsbeamptes in Zamfara-staat, wat voorsiening gemaak het vir die instandhouding van oud-goewerneurs tot 'n bedrag van N700 miljoen jaarliks. Die staat het sedert 1999 drie voormalige goewerneurs opgelewer.
SERAP soek ook "'n verklaring dat die versuim van die 36 staatsgoewerneurs om aan SERAP die gevraagde inligting oor Pensioenwetgewing in hul onderskeie state te verskaf soos versoek, 'n skending van SERAP se reg kragtens die FoI-wet, 2011, en vir so 'n verdere bevel( s) die agbare hof in die omstandighede geskik ag om te maak.”
Die saak het gedeeltelik gelees: "Daar is 'n statutêre verpligting op die 36 staatsgoewerneurs, synde openbare amptenare, om proaktief alle inligting of rekords oor sy bedrywighede, personeel, aktiwiteite en ander relevante of verwante inligting of rekords te hou, te organiseer en in stand te hou. betaling van pensioene aan voormalige goewerneurs, op 'n wyse wat openbare toegang tot sodanige inligting of rekord vergemaklik.”
“Die openbare belang in die bekendmaking van besonderhede oor die betaling van pensioene aan voormalige goewerneurs en name van die ontvangers van sulke pensioene wat deur SERAP gesoek word, weeg swaarder as enige private belang wat die 36 staatsgoewerneurs dalk beskerm.”
“Die saak is in die nasionale belang, openbare welsyn, openbare belang, maatskaplike geregtigheid, goeie regering, deursigtigheid en aanspreeklikheid. Daar is geen regverdige rede vir die goewerneurs om te weier om SERAP te voorsien van die besonderhede van die betaling van pensioene en ander verwante inligting wat versoek word nie.”
“Openbare amptenare moet nie jumbo-pensioenwette aanmoedig, handhaaf of implementeer wat 'n skyn van botsing van belange, onbehoorlikheid toon of situasie van persoonlike verryking skep nie. Die pensioenwet ontken die plig om eerlik op te tree en die behoeftes en bekommernisse van die mense te verteenwoordig, en om te weerhou van aktiwiteite wat inmeng met die behoorlike uitvoering van openbare funksies.”
“Diegene wat die hulpbronne van die staat bestuur, behoort die belange van die mense in hul state te beskerm. Openbare amptenare, terwyl hulle met pligte en diskresies toevertrou is, moet nie in hul eie beste belang optree nie, maar om daardie pligte na te kom en daardie bevoegdhede in die belang van die publiek uit te oefen.”