Simon Ateba bụ onye nta akụkọ White House maka taa News Africa na-ekpuchi Onye isi ala Joe Biden, osote onye isi ala Kamala Harris, gọọmentị US, UN, IMF, Banklọ akụ ụwa na ụlọ ọrụ ego na mba ụwa ndị ọzọ na Washington na New York.
Bola Ahmed Tinubu, onye bụbu Gọvanọ Lagos, emeriela ntuli aka onye isi ala na Nigeria, ndị isi kwupụtara na Wednesde.
Ụlọ ọrụ Independent National Election Commission (INEC) kwuru na Tinubu, 70, onye bụ onye na-azọ ọkwa ọchịchị All Progressives Congress (APC), nwetara pasentị 36 nke ihe karịrị nde 24 vootu e mere na ntuli aka onyeisiala na February 25.
O mezukwara ihe ọzọ a chọrọ iji nweta ntuliaka onye isi ala Naijiria, nata pasentị iri abụọ na ise nke votu n'ihe karịrị ụzọ abụọ n'ụzọ atọ nke steeti iri atọ na isii dị na Naịjirịa na Abuja, isi obodo Naịjirịa.
“'Ndị Naijiria ibe m, enwere m obi umeala na ịhọpụtala m ije ozi dịka onye isi ala nke iri na isii nke Republic anyị hụrụ n'anya. Nke a bụ oge na-egbuke egbuke na ndụ mmadụ ọ bụla na nkwenye nke ịdị adị onye kwuo uche anyị. Site n’obi m, a na m asị unu daalụ,” Tinubu kwuru n’okwu ya mgbe e kwupụtachara ya dị ka onye mmeri.
Agbanyeghị, ndị ndọrọndọrọ mmegide, gụnyere Peter Obi na Atiku Abubakar, kwuru na a ghọgburu na ntuliaka ahụ ma kwe nkwa ịzọ ọkwa ya. Ha kpọkwara oku ka e mee ntuliaka onyeisiala ọhụrụ n'okpuru onyeisi INEC ọhụrụ.
Na nkwupụta, Onye isi ala na-apụ apụ Muhammadu Buhari kelere Tinubu, na-ekwu na ọ bụ ya kacha mma maka ọrụ ahụ.
Onye na-ekwuchitere onyeisiala Buhari, Garba Shehu, kwuru na onye ndu Naijiria kwuru sị, “Ana m ekele ya bụ Bola Ahmed Tinubu maka mmeri ya. Ndị mmadụ họpụtara ya, ọ bụ ya kacha mma maka ọrụ ahụ. Mụ na ya na ndị otu ya ga-arụkọ ọrụ iji hụ na a ga-enyefe ọchịchị n'usoro.
“Ntuli aka ahụ bụ mmemme ọchịchị onye kwuo uche ya kacha ukwuu n'Africa. Na mpaghara nwere ndaghachi azụ na ọchịchị ndị agha n'afọ ndị na-adịbeghị anya, ntuli aka a na-egosi mkpa ọchịchị onye kwuo uche ya na-aga n'ihu na ikike iji nyefee ndị ọ na-ejere ozi.
“N'ime Naijiria, nsonaazụ na-egosi na ọchịchị onye kwuo uche ya na-eto n'ala anyị. Ọ dịbeghị mgbe maapụ ntuli aka gbanwere nke ukwuu n'otu okirikiri. Na ntuli aka onye isi ala, steeti na mpaghara niile n'ofe mba ahụ gbanwere agba. Ụfọdụ n'ime unu nwere ike ịhụla ọnọdụ ebe obibi m n'etiti ha. Onye meriri emeri eburughị steeti nke ya. Nke ahụ na-eme n'oge ntuli aka asọmpi. A pụghị iji vootu na ndị nyere ha egwuri egwu. Onye ọ bụla ga-enwetarịrị. Asọmpi dị mma maka ọchịchị onye kwuo uche ya. Obi abụọ adịghị ya na e mewo mkpebi ndị mmadụ na nsonaazụ anyị na-ele taa.
"Nke ahụ apụtaghị na mmega ahụ enweghị mmejọ. Dịka ọmụmaatụ, enwere nsogbu teknụzụ na nnyefe eletrọnịkị nke nsonaazụ ya. N'ezie, a ga-enwe mpaghara ndị chọrọ ọrụ iji wetakwu nghọta na ntụkwasị obi na usoro ntuli aka. Otú ọ dị, ọ dịghị nke ọ bụla n'ime okwu ndị e debanyere aha na-anọchi anya ihe ịma aka nye nnwere onwe na ikpe ziri ezi nke ntuli aka.
"Amaara m na ụfọdụ ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ndị na-eme ntuli aka nwere ike ha agaghị ekwenye n'echiche a. Nke ahụ dịkwa mma. Ọ bụrụ na onye ọ bụla na-eme ntuli aka kwenyere na ha nwere ike igosi wayo nke ha na-ekwu na e mere ha, wetazie ihe akaebe ahụ. Ọ bụrụ na ha enweghị ike, yabụ anyị ga-ekwubi na ntuli aka ahụ bụ n'ezie uche ndị mmadụ - n'agbanyeghị otú nke ahụ nwere ike isi sie ndị meriri ike ịnakwere. Ọ bụrụ na ha chere na ọ dị ha mkpa ịgba aka, biko buru ya n'ụlọ ikpe, ọ bụghị n'okporo ámá.
“Otú ọ dị, ime nke ikpeazụ pụtara na ha adịghị eme ya maka ọdịmma ndị mmadụ, kama ọ bụ ịkpasu ndị mmadụ ọkụ, itinye ndị mmadụ n’ụzọ ihe ọjọọ na ihe nile maka ọdịmma onwe onye, nke ịchọ ọdịmma onwe onye nanị.
"Mgbe ogo nke polarization na-esochi ntuli aka ọ bụla, ugbu a bụ oge ịbịakọta ọnụ ma mee ihe n'ụzọ kwesịrị ekwesị. Ana m akpọku ndị niile na-azọ ọkwa ka ha cheta nkwa udo ha binyere aka ụbọchị ole na ole tupu ntuliaka. Emebila ntụkwasị obi nke INEC. Ka anyị gaa n'ihu ugbu a dị ka otu. Ndị mmadụ ekwuwo okwu.”
Ntuli aka onye isi ala mere na February 25
Ndị Naijiria gara ntuli aka ụbọchị Satọde ịhọpụta onyeisi oche ọhụrụ na ndị omeiwu gọọmenti etiti 468. Enwere ndị ndọrọndọrọ ọchịchị iri na asatọ sitere na otu ndọrọndọrọ ọchịchị iri na asatọ maka ịzọ ọkwa onyeisiala, ebe ihe karịrị puku mmadụ anọ na-akwado ntuliaka n'ime ụlọ abụọ nke National Assembly.
Ihe dị ka mmadụ 1,100 na-azọ ọkwa maka oche 109 na sineti ebe mmadụ 3057 ndị ọzọ zọọrọ oche 360 n'ụlọomeiwu ukwu.
Opekempe, nde mmadụ 87 bụ ndị Naịjirịa tụrụ anya ịtụ vootu, dịka ụlọ ọrụ Independent National Electoral Commission (INEC) siri kwuo.
INEC kwuputara na nde mmadụ 93.5 bụ ndị Naijiria debara aha ịtụ vootu na ntuliaka izugbe. Agbanyeghị, ihe karịrị nde 87 n'ime ha họpụtara kaadị ndị na-eme ntuli aka na-adịgide adịgide (PVC) wee hapụ ha ịtụ vootu. E nwekwara ihe dị ka nde mmadụ 1.5 ga-eje ozi dị ka ndị nnọchi anya otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị.
Ntuli aka mere na ngalaba ntuli aka dị 176,846 gbasara na steeti iri atọ na isii nke Naịjirịa na isi obodo Abuja. Naijiria nwere kansụl ime obodo 36 na ngalaba 774.
A ga-aṅụ iyi n'ọkwa onye isi ala na Mee 29 iji dochie Onye isi ala Muhammadu Buhari bụ onye amachibidoro ịzọ ọkwa ọzọ ka afọ abụọ gachara, ebe ndị omebe iwu a ga-ahọpụta na Satọde ka a ga-ewepụta n'ọnwa Juun dịka ndị otu ọgbakọ nke iri nke ụlọ omebe iwu etiti bi-camera.
Ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị ha bụ Christopher Imumolen (Accord), Hamza Al-Mustapha (AA), Omoyele Sowore (AAC), Dumebi Kachikwu (ADC), Yabani Sani (ADP), Bola Tinubu (APC), Peter Umeadi (APGA). ), Princess Ojei (APM) na Charles Nnadi (APP). Ndị ọzọ bụ Sunday Adenuga (BP), Peter Obi (LP), Rabi'u Kwankwaso (NNPP), Felix Osakwe (NRM), Atiku Abubakar (PDP), Kola Abiola (PRP), Adebayo Adewole (SDP), Ado Ibrahim Abdulmalik ( YPP) and Dan Nwanyanwu (ZLP).
Washington na-ekiri
Na Washington, Onye isi ala United States Joseph R. Biden Jr. Tọzdee gara aga kpọrọ oku ka e mee ntuliaka onyeisiala n'udo na ezi omume na Naịjirịa n'izu ụka a.
Na nkwupụta, Biden toro nkwekọrịta udo nke otu ndọrọndọrọ ọchịchị na ndị na-azọ ọkwa onyeisiala na Naịjirịa bịanyere aka na ya na February 25.
O kwuru sị, “Ana m mma nkwekọrịta udo ụnyahụ na Naijiria, nke ndị otu ndọrọndọrọ ọchịchị na ndị ga-azọ ọkwa onyeisiala na Naijiria bịanyere aka na ya n’ụbọchị Febụwarị 25. Site n’ibinye aka n’akwụkwọ a, ndị otu na ndị a na-azọ ọkwa ọchịchị agbaala mbọ ịnakwere nsonaazụ ntuliaka ahụ, dịka e kwuputara site na ya. Ụlọ Ọrụ Ntuli Aka Obodo Independent, na ịkwado ngbanwe nke ike n'udo.
"Ntuli aka bụ akụkụ bụ isi nke ọchịchị onye kwuo uche ya na-arụ ọrụ, ndị Nigeria niile kwesịrị ohere a ịhọrọ ọdịnihu ha - n'efu na n'ụzọ ziri ezi. Ọ bụ ezie na United States anaghị akwado otu onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị ma ọ bụ pati, anyị na-akwadosi ike maka usoro udo na nke doro anya nke na-egosipụta ọchịchọ nke ndị Nigeria. N'ụbọchị ntuli aka, ana m agba ndị Naijiria niile ume - n'agbanyeghị okpukpe, mpaghara, ma ọ bụ agbụrụ ha - ka ha jiri nnwere onwe a dị mkpa ma mee ka a nụ olu ha - gụnyere ndị na-eto eto na-eto eto, ndị ọtụtụ n'ime ha nwere ike na-aga na igbe votu maka oge mbụ.
“United States na-akwado ndị Naijiria ka ha na-atụpụta ụzọ maka ọchịchị onye kwuo uche ya, ọganiihu na ọdịnihu dị nchebe. Enwere m ekele maka nkwa siri ike nke President Buhari na a ga-asọpụrụ uche ndị mmadụ. Na ụbọchị na-abịa, a na m agba ndị ntuli aka ume ka ha nọgide na-enwe udo na ndidi ka a na-agbakọ vootu ha, ma na-agba ndị otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ndị na-eme ntuli aka ume ka ha mezuo nkwa ha."
Okwu zuru oke nke TINUBU KA MMERI NKE NTUPOLI GA-EME: "OGE OLILEANYA Nweghachi ọhụrụ"
Site n'aka Onyeisi-nhọpụta nke Federal Republic of Nigeria,
Asiwaju Bola Ahmed Tinubu
March 1, 2023
Ụmụ Naijiria ibe m,
Enwere m obi umeala na ị họrọla m ije ozi dịka Onye isi ala nke iri na isii nke Republic anyị hụrụ n'anya. Nke a bụ oge na-egbuke egbuke na ndụ mmadụ ọ bụla na nkwenye nke ịdị adị onye kwuo uche anyị. Site n'obi m, a na m ekele gị.
Ma ị bụ Batified, Atikulated, Obidient, Kwankwasiyya, ma ọ bụ nwee ndọrọ ndọrọ ọchịchị ọ bụla, ị mere ntuli aka maka obodo ka mma, nke nwere olile anya, ana m ekele gị maka ntinye na ntinye gị na ntinye aka gị na ọchịchị onye kwuo uche anyị.
Ị kpebiri itinye ntụkwasị obi gị n'ọhụụ onye kwuo uche ya nke Nigeria tọrọ ntọala na ọganihu nkekọrịtara na nke a na-azụlite site n'echiche nke ịdị n'otu, ikpe ziri ezi, udo na ndidi. Olileanya ọhụrụ apụtala na Naịjirịa.
Anyị na-aja INEC mma maka ịme ntuli aka kwụ ọtọ. Ọpụpụ ndị mere dị ole na ole n'ọnụ ọgụgụ ha abaghị uru ruo n'ikpeazụ. Na usoro ntuli aka nke ọ bụla, anyị na-emeziwanye usoro a dị oke mkpa maka ndụ onye kwuo uche ya.
Taa, Nigeria guzoro ogologo dị ka ibu nke Africa. Ọ na-enwu karịa ka ọchịchị onye kwuo uche ya na kọntinent ahụ.
Ana m ekele ndị niile kwadoro mkpọsa m. Site n'aka onyeisiala Buhari bụ onye ji ezi uche duzie mkpọsa m dịka onyeisi oche ya, ruo na osote onye isi oche m, bụ Senator Kashim Shettima.
Nye ndị gọvanọ na-aga n'ihu nke pati anyị na mba a, nye ndị ọchịchị pati, ndị otu pati anyị na-eguzosi ike n'ihe. Ejim gi ugwo ekele. Nye ndị otu mgbasa ozi niile, ana m ekele gị nke ọma.
Ana m ekele nwunye m na-ahụ n'anya na ezi na ụlọ ndị nkwado ha na-akwụsịghị ma na-akpali akpali. E wezụga gị, mmeri a agaghị ekwe omume.
Ana m ekele Chineke Pụrụ Ime Ihe Nile. Site n'ebere ya, a mụrụ m nwa nwoke nke Nigeria na site n'ebumnobi ya dị egwu, a na m ahụ onwe m onye mmeri na ntuli aka a. Ka O nyem amamihe na obi ike iduga mba ahụ n'ịdị ukwuu nke naanị ya kara aka maka ya.
N'ikpeazụ, a na m ekele ndị Naijiria maka nkwenye siri ike ha na ọchịchị onye kwuo uche anyị. M ga-abụ onye ndu nke ziri ezi nye ndị Naijiria niile. M ga-adaba n'ọchịchọ gị, na-anakọta ike gị ma tinye nkà gị iji napụta mba anyị nwere ike ịnya isi.
Nye ndị ibe m, onye bụbu osote onyeisiala Atiku, onye bụbu gọvanọ Kwankwaso, onye bụbu gọvanọ Obi na ndị ọzọ niile, ana m esetị aka enyi. Nke a bụ mkpọsa asọmpi, nke nwere mmụọ dị elu.
Ị nwere oke nkwanye ùgwù m.
Asọmpi ndọrọ ndọrọ ọchịchị ga-enyezi ohere maka nkwekọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ọchịchị gụnyere.
N'oge ntuli aka, ị nwere ike ịbụ onye iro m mana ị bụghị onye iro m. N'ime obi m, unu bụ ụmụnne m.
N'agbanyeghị nke ahụ, amaara m na ọ ga-esiri ụfọdụ ndị na-eme ntuli aka ike ịnakwere nsonaazụ ntuli aka. Ọ bụ ikike gị ịchọ usoro iwu. Ihe na-ezighị ezi ma ọ bụ ihe a ga-akwụghachi ụgwọ bụ ka onye ọ bụla na-eme ihe ike. Ihe ịma aka ọ bụla maka nsonaazụ ntuli aka kwesịrị ime n'ụlọ ikpe, ọ bụghị n'okporo ámá.
M na-arịọkwa ndị na-akwado m ka ha kwe ka udo chịa na esemokwu daa. Anyị mere mkpọsa nke ụkpụrụ, udo na nke na-aga n'ihu. Ihe ga-esochi mkpọsa anyị ga-adị mma.
Ee, e nwere nkewa n’etiti anyị nke na-ekwesịghị ịdị. Ọtụtụ ndị mmadụ na-ejighị n'aka, na-ewe iwe ma na-ewute ha; M na-agakwuru onye ọ bụla n'ime unu. Ka akụkụ ndị ka mma nke mmadụ anyị gaa n'ihu n'oge ọjọọ a. Ka anyị bido gwọọ ma mee ka udo dịrị obodo anyị.
Ugbua, nye unu, ndị na-eto eto obodo a, a na m anụ gị n'olu dara ụda. Aghọtara m ihe mgbu gị, ọchịchọ gị maka ezigbo ọchịchị, akụ na ụba na-arụ ọrụ na mba dị nchebe nke na-echebe gị na ọdịnihu gị.
Amaara m na nye ọtụtụ n'ime unu, Naijiria abụrụla ebe ihe ịma aka na-adịgide adịgide, na-egbochi ike gị ịhụ onwe gị ọdịnihu dị mma.
Imezigharị ụlọ anyị dị oké ọnụ ahịa chọrọ mgbalị dị n'otu nke anyị niile, karịsịa ndị ntorobịa. Anyị na-arụkọ ọrụ ọnụ, anyị ga-akwaga mba a dị ka ọ dịtụbeghị mbụ.
Onye m na-agba ọsọ, onye osote onye isi ala Shettima, na m ghọtara ihe ịma aka dị n'ihu. Nke kachasị mkpa, anyị ghọtara ma jiri nkà na ịdị mma ebumpụta ụwa nke gị, ndị Naijiria kpọrọ ihe. Anyị na-ekwe nkwa ige ntị na ime ihe ndị siri ike, nnukwu ọrụ, na-etinye anyị n'ụzọ nke ọganihu na-enweghị atụ. Jidesie anyị ike na akaụntụ, mana biko buru ụzọ nye anyị ohere.
Anyị ọnụ, anyị ga-ewulite obodo na-egbuke egbuke ma na-arụpụta ihe maka taa, echi na afọ ndị na-abịa.
Taa, ị nyela m nsọpụrụ kacha ukwuu ị nwere ike inye otu nwoke.
Na nloghachi, a ga m enye gị ike m niile dịka onye isi ala na ọchịagha na-esote gị. Udo, ịdị n'otu na ọganihu ga-abụ isi nkuku nke obodo anyị bu n'obi wulite. Mgbe ị lere anya n'ihe anyị ga-arụzu n'afọ ndị na-abịa, ị ga-eji nganga kwuo na ịbụ onye Naijiria.
Ana m ekele unu niile.
Chineke na-agọzi gị niile.
Chukwu gozie Federal Republic of Nigeria.
