Simon Ateba bụ onye nta akụkọ White House maka taa News Africa na-ekpuchi Onye isi ala Joe Biden, osote onye isi ala Kamala Harris, gọọmentị US, UN, IMF, Banklọ akụ ụwa na ụlọ ọrụ ego na mba ụwa ndị ọzọ na Washington na New York.
Onye isi oche nke World Health Organisation Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus na Wednesde kwetara ọganihu na mpaghara Tigray nke Etiopia mana dọrọ aka ná ntị na ndị agha Eritrea na-aga n'ihu na-egbu ndị nkịtị na ha ga-apụ na Tigray.
N'ikwu okwu na mkparịta ụka akụkọ WHO na Geneva, Switzerland, Dr. Ghebereysus kwuru na kemgbe nkwekọrịta udo dị n'etiti gọọmentị Prime Minister. Abiy Ahmed Ali na Ndị ọchịchị Tigrayan erutere na South Africa na Nọvemba gara aga, enweela ọganihu na nnyefe nri na ọgwụ yana ịmaliteghachi ọrụ ndị bụ isi dị ka ụlọ akụ na nzikọrịta ozi.
"Na Tigray, n'ezie mgbe nkwekọrịta udo gasịrị, mbinye aka, enwere ọganihu ugbu a. N'inye nri, a na-enwe ọganihu, na ọgwụ, a na-enwe ọganihu," ka o kwuru, na-ekwu na a ka nwere ọtụtụ ebe a na-emebeghị.
Otú ọ dị, onye isi WHO dọrọ aka ná ntị na ndị agha Eritrea na-aga n'ihu na-etinye udo na-adịghị ike n'ihe ize ndụ site n'igbu ndị nkịtị na ha ga-apụ na Tigray.
"Echere m na ọ bụ naanị nsogbu ugbu a ... bụ njigide ndị agha Eritrea na-aga n'ihu na Tigray, ka anyị na-ekwukwa na ha na-egbu ndị nkịtị, ha na-aga n'ihu na-egbu ndị nkịtị," Dr. Ghebreyesus kwuru. "Anyị kwenyere na nke ahụ nwere ike imetụta nkwekọrịta udo ahụ. Echere m na mba ụwa kwesịrị inye aka n'ịhụ na Eritrea na-asọpụrụ nkwekọrịta udo wee pụọ na Tigray ma kwụsị mgbuchapụ."
Izu gara aga, Gọọmenti United States toro nzọụkwụ ọzọ dị mkpa maka udo na ugwu Etiopia, na-agbakwụnye na ọ dị njikere inye aka.
Nzọụkwụ ọhụrụ bụ mbinye aka na mmalite nke African Union's Monitoring, Verification and Compliance Mission (AU-MVCM) na Mekele, Tigray.
Secretary nke State Anthony J. Blinken kọwara nzọụkwụ a dị ka “nzọụkwụ dị mkpa n'inweta udo na-adịgide adịgide maka ndị ugwu Etiopia.”
"United States dị njikere ịkwado AU-MVCM na mmejuputa zuru oke nke nkwụsị nke nkwekọrịta agha (COHA), nke gụnyere mkpochapụ nke ndị agha Tigray People's Liberation Front (TPLF), mwepu nke ndị agha Eritrea, ohere ndị mmadụ na-enweghị ihe mgbochi, ịmaliteghachi ihe dị mkpa. ọrụ, na mmejuputa ikpe ziri ezi mgbanwe," Blinken dere na nkwupụta.
Ọ gbakwụnyere, "Anyị na-akpọ ndị otu ahụ ka ha hụ na nchekwa nke ndị nkịtị dị ka e nyere iwu na COHA ma kwenye na AU-MVCM kwesịrị ịrụ ọrụ dị mkpa na nlekota na nyochaa nkwanye ùgwù maka ikike ụmụ mmadụ na gburugburu ebe esemokwu mbụ.
"Anyị na-aja ndị AU na ya High-Level Panel maka ikwado nkwekọrịta na AU-MVCM. Anyị na-atụ anya ka anyị na ndị òtù AU panel na ndị ọzọ na-arụkọ ọrụ iji mee ka COHA zuru oke na-eduga n'udo na-adịgide adịgide maka abamuru nke ndị Etiopia niile.
"United States ga-aga n'ihu na-akwado iwu AU iji gbochie, jikwaa na dozie esemokwu na ịkwalite udo, nchekwa, na nkwụsi ike na kọntinent ahụ."